Gluten intoleransı nedir? Glutensiz beslenmek gereklilik mi tercih mi?

Gluten Nedir?

Gluten buğday, arpa, çavdar gibi tahılların içerisinde bulunan protein çeşididir. Gluten, içerisinde bulunduğu besinlere, pişirildiği zaman, dayanıklı, esnek ve lifli yapısını verir. Büyük yapılı bir proteindir. Bu nedenle çölyak hastaları ve gluten intoleransı olan bireyler tarafından sindirilemez.  

Gluten İntoleransı Nedir ve Nasıl Anlaşılır?

Gluten intoleransı, gluten içeren herhangi bir besini tükettikten sonra gluteni tolere edememe durumudur. Bu intoleransa sahip bireyler gluten içeren bir besin tükettiklerinde gluten kan dolaşımına karışır ve vücut bir çeşit bağışıklık tepkisi verir. Genelde bu bireyler gluten tükettikten sonra şişkinlik, karın ağrısı, ishal, mide bulantısı, kabızlık ve bağırsak problemleri yaşarlar. Çölyak hastalığını tıbbi testler yardımı ile tespit edebilirken gluten intoleransının bir tür biyobelirteci yoktur. İntoleransı teşhis etmenin en sağlıklı yolu eliminasyon diyetidir.

Kimler Gluteni Hayatından Çıkarmalı?

Glutensiz diyetin hayatımıza girişi çölyak hastalığı ile olmuştur. Çölyak hastalığı; temel olarak çeşitli tahıllarda bulunan glutenin neden olduğu otoimmun bir bağırsak hastalığıdır. Çocukluktan yetişkinliğe kadar her yaş grubunda ortaya çıkabilir ve ciddi sağlık sorunlarına sebep olur. Çölyak hastalığının tek ve kesin tedavisi, glutensiz diyettir. Çölyak hastaları glutensiz diyete ömür boyu devam etmelidir. Bunun yanı sıra gluten hassasiyeti, diğer bir deyişle gluten intoleransı da modern yaşamda giderek daha sık rastlanan, bağışıklık sisteminin glutene negatif bir tepki gösterdiği bir tür sağlık sorunudur. Bu durumda da kişinin gluteni tamamen beslenmesinden çıkarması bulguların azalmasını sağlayacaktır.

Glutensiz Besinler Neler?

Pirinç, mısır, nohut, kara buğday, amaranth, kinoa gibi gıdalar glutensizdir. Bununla birlikte market raflarında yer alan ve üzerinde ‘Glutensiz’ ibaresi bulunan un, makarna, şehriye, çikolata ve kraker gibi besinler glutensiz beslenmede tercih edilebilir. Glutensiz beslenirken yediğiniz her şeyin etiketini kontrol etmelisiniz. Meyve, sebze gibi işlenmemiş besinler doğal olarak gluten içermez. Ancak işlenmiş besinler, paketli gıdalar ve birçok tahıl gluten içerebilmektedir. 

Çölyak Hastalığı ya da Gluten Hassasiyeti Yaşamıyor Olsak Dahi Glutensiz Beslenmek Gerekli mi? Daha mı sağlıklı?

Çölyak ve gluten intoleransına sahip kişilerin beslenmelerinden gluteni çıkarmaları gereklidir ve daha sağlıklıdır. Bunun yanında sindirim sistemi glutene bir tepki oluşturmayan, rahatlıkla sindirebilen kişilerin sadece glutensiz beslenmek adına bu beslenme seçimini yapmaları pozitif değil, negatif sonuçlar doğurabilmektedir

• Artan açlık hissi
• Gluten açığını kapatmak adına paketli ve fazla yağlı gıda tüketiminin artışına bağlı kilo alımı
• Beslenmedeki lif eksikliğine bağlı oluşan kabızlık

Glutensiz beslenmenin herkes için sağlıklı olduğuna dair inanış eğer beslenme alışkanlıkları tam tahıllardan ve doğal besinlerden glutensiz paketlenmiş alternatiflere kayıyorsa ve ne de olsa glütensiz düşüncesiyle kontrolsüz tüketim söz konusu olduğunda bu gibi negatif etkileri yaşayabiliriz. Bunun sebebi glütensiz gıdaların da hala sağlığa zararlı katkı maddeleri, kötü yağlar, şeker içerebiliyor olmasıdır. Bununla birlikte gluten iyi bir lif deposudur. Birçok paketlenmiş glutensiz besin çok düşük lif içeriğine sahiptir. Glutensiz beslenen bireyler, lif eksikliğine bağlı kabızlık ve bağırsak problemleri yaşayabilirler. Bu nedenle glutensiz beslenen her bireyin lif açısından zengin; meyve, sebze, yağlı tohumlar, mercimek vb glutensiz işlenmemiş tahılları beslenme düzenine eklemesi gerekmektedir.